Osmangazi’den bir ‘Çalıkuşu’ geçti

Ördekli Kültür Merkezi’nde düzenlenen Kolektif Okuma etkinliği, Osmangazili edebiyatseverleri bir araya getirdi. Program boyunca editör-sosyolog Demet Çoraklı, Reşat Nuri Güntekin’in edebiyatımıza katkılarını ve aşk hikayesi olarak tanınan Çalıkuşu eserinin ağırlıklı olarak dönemin sosyal, kültürel, toplumsal sorunlarını dile getirmedeki başarısına dikkat çekti. İlk olarak 1922 yılında Vakit Gazetesi’nde yayınlanan Çalıkuşu romanının Türk Edebiyatı’nın en sevilen klasik eserleri arasında yer aldığını söyleyen Çoraklı, “Çalıkuşu, İstanbul’un dışına çıkarak, Anadolu’nun Bursa, İzmir, Çanakkale ve Tekirdağ şehirlerinde geçen ve arka planda Osmanlı’nın son yıllarını işleyen bir romandır. Eserde, İstanbul’da köklü bir ailenin kızı olan çocuk ruhlu Feride’nin çok sevdiği nişanlısı tarafından ihanete uğramasıyla kendini öğretmenlik mesleğine adaması ve hayatını kazanabilmek için Anadolu’da şehir şehir dolaşması anlatılır. Aynı zamanda Çalıkuşu, Türkiye’de yeni ve modern bir dönemin başlamasını özendiren bir roman olarak kabul edilmektedir” dedi.

Demet Çoraklı, “Çalıkuşu eseri, dönemin toplumsal sorunlarına değinen, idealist öğretmen Feride’nin sergilediği tutum ve davranışları ile bir anda toplumun nabzını yakalamıştır. Yayınlandığı 1922 yılında, başkarakter Feride ile toplumun sesi, eserde anlatılan gerçekçi bakış açısı ile de Cumhuriyet’in gelişinin habercisi niteliği kazanmıştır” değerlendirmesinde bulundu.

Reşat Nuri Güntekin’in Bursa ile kesişmesi
Sosyolog Demet Çoraklı, Reşat Nuri Güntekin’in öğretmen olarak ilk görev yerinin Bursa Sultanisi yani Bursa Erkek Lisesi olması, Bursa’da Ahmet Vefik Paşa sahnesinde Muhsin Ertuğrul’u izlediğinde tiyatro eserleri yazma kararını almış olması ve Çalıkuşu eserinde Bursa’nın Zeyniler Köyü’nü işlemiş olmasının altını çizerek, Reşat Nuri Güntekin’in yaşamındaki Bursa’ya da dikkat çekmiş oldu.
Çoraklı, “Çalıkuşu çok sevilince, 1966 yılında çekilen film ve 1982 yılında TRT’de yayınlanan dizi ile taçlandı. Böylece Türkiye’deki dizi kültürü de başlamış oldu. Eser, duygusal bir olayı anlatmakla birlikte dönemin toplumsal sorunlarını eleştirel olarak da ortaya koymuştur. Ayrıca Cumhuriyet’ten 1 yaş büyük olan bu eser, Atatürk döneminde öngörülen bir kadın modeli çizdiği için de çok değerlidir” diye konuştu.
‘Kolektif Okuma’ etkinliği sonunda ise Demet Çoraklı, kültüre ve sanata duyarlılıkları sebebiyle Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın ve Osmangazi Belediye Başkan Yardımcısı Mutlu Esendemir’e teşekkür etti.